Ο Αύγουστος Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά Κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά Αύγουστε μήνα και Θεέ σε σέναν ορκιζόμαστε Πάλι του χρόνου να μας βρεις στο βράχο να φιλιόμαστε Απ΄την Παρθένο στον Σκορπιό χρυσή κλωστή να ράψουμε Κι έναν θαλασσινό σταυρό στη χάρη σου ν΄ανάψουμε Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά Κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμι

Ο Αύγουστος

Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά

Κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά

Αύγουστε μήνα και Θεέ σε σέναν ορκιζόμαστε

Πάλι του χρόνου να μας βρεις στο βράχο να φιλιόμαστε

Απ΄την Παρθένο στον Σκορπιό χρυσή κλωστή να ράψουμε

Κι έναν θαλασσινό σταυρό στη χάρη σου ν΄ανάψουμε

Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά

Κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά.

       (Τα Ρω του Έρωτα, Ο. Ελύτης, εκδ. Ίκαρος)

Αλκίνοος Ιωαννίδης - Ανάγκη να σε πάρω εγώ

Βροχή των αστεριών

Κραουνάκης & Νικολακοπούλου ''Η πεντάμορφη & το τέρας''

Μαρία Νεφέλη

Εγώ για δυο- Τάνια Τσανακλίδου

Στίχοι: Ελεάνα Βραχάλη
Μουσική: Γιάννης Χριστοδουλόπουλος
Πρώτη εκτέλεση: Τάνια Τσανακλίδου


Γράφω εγώ συνθήματα
γράμματα, μηνύματα
και ούτε μια απάντηση
χρόνια έχω συντροφιά
αντί για σένα μια σκιά.

Μόνη τα μεγάλωσα
τα όνειρα που μάλωσα
που κλαίνε σε ζητούν διαρκώς
μα μου λείπεις δίχως άλλοθι
αχ, τι ζωή παράλογη.

Ένα αστείο η ζωή
δεν έχει πώς, ούτε γιατί
κι εγώ που ζω καιρό για δύο
πια δε γελάω μ` αυτό τ` αστείο
εγώ για δύο.

Φτιάχνω εγώ καφέ για δυο
και μιλάω στο κενό
σου συζητώ τα νέα μου
σε βλέπω στον καθρέφτη μου
σε νοιώθω εδώ συμπαίκτη μου.

Νησιά- Μάριος Φραγκούλης

Στίχοι: Παρασκευάς Καρασούλος
Μουσική: Μάριος Φραγκούλης
Πρώτη εκτέλεση: Μάριος Φραγκούλης


Σα στεριές που κάποτε ήταν ένα
Σα νησιά οι ζωές μας χωριστά
Πώς να ταξιδέψω ως εσένα
Πώς να 'ρθείς εδώ χωρίς πανιά

Καθένας μόνος του
Νησί του, ο κόσμος του
Βράδιασε αγάπη μου
Σ' όλη τη γη
Σπάνε στα κύματα
Καράβια αδύναμα
Θάλασσα αγάπη μου
Όλη η ζωή

Άνθρωποι - νησιά στη γη δεμένα
Δέντρα που λυγίζει η μοναξιά
Μάτια που συνήθισαν στα ξένα
Γράμματα που έμειναν κλειστά

Ενας ευαισθητος Απρίλης

ΑΠΡΙΛΗΣ

ΔΕΙΛΑ- Κ. ΛΕΙΒΑΔΑΣ

Χρώμα δεν αλλάζουνε τα μάτια- Γ. Ανδρεάτος

Στίχοι: Μιχάλης Γκανάς
Μουσική: Δημήτρης Παπαδημητρίου
Πρώτη εκτέλεση: Γεράσιμος Ανδρεάτος


Στα ίδια μέρη θα ξαναβρεθούμε
τα χέρια θα περάσουμε στους ώμους
παλιά τραγούδια για να θυμηθούμε
ονόματα και βλέμματα και δρόμους

Χρώμα δεν αλλάζουνε τα μάτια
που θυμάσαι και θυμάμαι
τίποτα δε χάθηκε ακόμα
όσο ζούμε και πονάμε
χρώμα δεν αλλάζουνε τα μάτια
μόνο τρόπο να κοιτάνε

Κι αν άλλάξαν οι φίλοι μας λιγάκι
αλλάξαμε κι εμείς με τη σειρά μας
χαθήκαμε μια νύχτα στο Παγκράτι
αλλά βλεπόμαστε στα όνειρά μας

Χρώμα δεν αλλάζουνε τα μάτια
που θυμάσαι και θυμάμαι
τίποτα δε χάθηκε ακόμα
όσο ζούμε και πονάμε
χρώμα δεν αλλάζουνε τα μάτια
μόνο τρόπο να κοιτάνε

Χρώματα- Ελένη Τσαλιγοπούλου

Στίχοι: Πορτοκάλογλου Νίκος
Μουσική: Τσαλιγοπούλου Ελένη
Πρώτη εκτέλεση: Ελένη Τσαλιγοπούλου


Μίλα μου φωνή ξεχασμένη
μίλα μου εσύ
Μίλα μου μη με κοιτάς σαν ξένη
μίλα μου φωνή

Δείξε μου τον κόσμο που έχω χάσει
δείξε μου εσύ
Δείξε μου βουνά νερά και δάση
μίλα μου φωνή

Άνοιξε ψυχή μου κλειδωμένη
άνοιξε
Χόρεψε νεράιδα μεθυσμένη
χόρεψε

Δώσε μου φιλί για να ξυπνήσω
δώσε μου εσύ
Δώσε μου τα χρώματα μου πίσω
μίλα μου φωνή

Χρώματα απ' τη βροχή πλυμένα
χρώματα
Ονόματα πρόσωπα φωτισμένα
χρώματα

Μίλα μου φωνή, φωνή μου ξεχασμένη
Μίλα μου φωνή
Μίλα μου εσύ μη με κοιτάς σαν ξένη
Μίλα μου φωνή
Δώσε μου φιλί, φιλί για να ξυπνήσω
Δώσε μου εσύ τα χρώματα μου πίσω
Μίλα μου φωνή, μίλα μου φωνή

Άνοιξε ψυχή μου κλειδωμένη
άνοιξε
Χόρεψε νεράιδα μεθυσμένη
χόρεψε

Η Πορτοκαλένια- Οδ. Ελύτης

Τόσο πολύ τη μέθυσε ο χυμός του ήλιου
που έγειρε το κεφάλι της και δέχτηκε να γίνει,
σιγά-σιγά: η μικρή Πορτοκαλένια!
Eτσι καθώς γλαυκόλαμψαν οι εφτά ουρανοί,
έτσι καθώς αγγίξαν μια φωτιά τα κρύσταλλα,
έτσι καθώς αστραψανε χελιδονοουρές,
σάστησαν πάνω οι άγγελοι και κάτω οι κοπελιές,
σάστησαν πάνω οι πελαργοί και κάτω τα παγόνια,
κι όλα μαζί συνάχτηκάν κι όλα μαζί την είδαν,
κι όλα μαζί τη φώναξαν: Πορτοκαλένια!
Μεθάει το κλήμα κι ο σκορπιός, μεθάει ο κόσμος όλος,
όμως της μέρας η κεντιά τον πόνο δεν αφήνει.
Τη λέει ο νάνος ερωδιός μέσα στα σκουληκάκια,
τη λέει ο χτύπος του νερού μες στις χρυσοστιγμές,
τη λέει κ' η δρόσο στου καλού βοριά το απανωχείλι:
-Σήκω μικρή, μικρή, μικρή πορτοκαλένια!
Oπως σε ξέρει το φιλί κανένας δεν σε ξέρει.
Μήτε σε ξέρει ο γελαστός θεός,
που με το χέρι του ανοιχτό στη φλογερή αντηλιά
γυμνή σε δείχνει στους τριανταδυό ανέμους!

ΜΙΑ ΜΥΓΔΑΛΙΑ ΚΑΙ ΔΙΠΛΑ ΤΗΣ

Μια μυγδαλιά και δίπλα της,
εσύ. Μα πότε ανθίσατε;
Στέκομαι στο παράθυρο
και σας κοιτώ και κλαίω.

Τόση χαρά  δεν την μπορούν
 τα μάτια.
        Δός ο Θεέ μου
όλες τις στέρνες τ' ουρανού
να τις γιομίσω.

Όταν κόβω

Όταν κόβω ένα άνθος

και το βάζω στο στήθος σου ή 

στα μαλλιά σου

νομίζω

πως στολίζω τον κόσμο

Νικηφόρος Βρεττάκος

2012 Έτος Νικηφόρου Βρεαττάκου 2- Εργογραφία

Ι.Ποίηση

• Κάτω από σκιές και φώτα. Αθήνα, τυπ. Τέχνη, 1929.
• Κατεβαίνοντας στη σιγή των αιώνων. Αθήνα, Μαυρίδης, 1933.
• Οι γκριμάτσες του ανθρώπου. Αθήνα, τυπ. Ματαράγκα, 1935.
• Ο πόλεμος. Αθήνα, τυπ. Ματαράγκα, 1935.
• Η επιστολή του κύκνου. Αθήνα, Γκοβόστης, 1937.
• Το ταξίδι του Αρχάγγελλου (sic) · Σχέδια – Καλλιτεχνική επιμέλεια Επαμ. Λιώκη. Αθήνα, 1938.
• Μαργαρίτα - Εικόνες απ’ το ηλιοβασίλεμα. Αθήνα, Αντωνόπουλος, 1939.
• Το γυμνό παιδί. Αθήνα, Νεοελληνική Λογοτεχνία, 1939.
• Το μεσουράνημα της φωτιάς·Ποιήματα 1938-1940. Αθήνα, Αντωνόπουλος, 1940.
• Ηρωική συμφωνία… Αθήνα, έκδοση του περ. Φιλολογικά Χρονικά, 1944.
• 33 Ημέρες. Αθήνα, Ματαράγκας, 1945 (Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης)
• Λόγος ενός ληστή στη διάσκεψη του Πότσδαμ. Αθήνα, Ματαράγκας, 1945.
• Η παραμυθένια Πολιτεία. Αθήνα, Ματαράγκας, 1947.
• Το βιβλίο της Μαργαρίτας. Αθήνα, Ανδρομέδα, 1949.
• Ο Ταϋγετος και η σιωπή. Αθήνα, Λογοτεχνική Γωνιά, 1949.
• Τα θολά ποτάμια. Αθήνα, 1950.
• Πλούμιτσα. Κροκεές, 1950 (περιορισμένα αντίτυπα )
• Πλούμιτσα. Αθήνα, Τα Πειραϊκά Χρονικά, 1952.
• Έξοδος με το άλογο (Ύμνος στη χαρά)· Μ’ ένα σχέδιο του Γιώργου Βακαλό. Αθήνα, 1952.
• Στον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ. Αθήνα, Ημέρα, 1954.
• Ο χρόνος και το ποτάμι · 1952-1956. Αθήνα, Δίφρος, 1957.
• Η μητέρα μου στην εκκλησία. Αθήνα, Δίφρος, 1957.
• Βασιλική δρυς· Ποιήματα. Αθήνα, Δίφρος, 1959.
• Το βάθος του κόσμου. Αθήνα, Ματαράγκας, 1961.
• Αυτοβιογραφία. Αθήνα, Φέξης, 1961.
• Ωδή στον ήλιο. Αθήνα, Διογένης, 1974.
• Διαμαρτυρία· Ποιήματα· Με δύο σχέδια της Christine Lichthard. Αθήνα, Διογένης, 1974.
• Το ποτάμι Μπυές και τα εφτά ελεγεία. Αθήνα, Διογένης, 1975.
• Απογευματινό ηλιοτρόπιο· Ξυλογραφίες – εξώφυλλο Ζίζης Μακρή. Αθήνα, Διογένης, 1976.
• Ο Προμηθέας ή Το παιχνίδι μιας μέρας. Αθήνα, Διογένης, 1978.
• Εις μνήμην 1940-1944. Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1981.
• Λειτουργία κάτω απ’ την Ακρόπολη. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1981.
• Ο διακεκριμένος πλανήτης)· Ποιήματα. Αθήνα, Τρία Φύλλα, 1983.
• Ηλιακός λύχνος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1984.
• Εκκρεμής δωρεά. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1986.
• Χωρωδία. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1988.
• Η φιλοσοφία των λουλουδιών· Ποιήματα· Μετάφραση David Connoly· Εικονογράφηση Γιώργη Βαρλάμου. Αθήνα, Artigraf, 1988.
• Σικελικά ποιήματα. Αθήνα, Αστρολάβος/Ευθύνη50, 1990.
• Διαμαρτυρία. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.
• Συνάντηση με τη θάλασσα. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.

ΙΙ.Πεζά - Διαλέξεις - Κριτικά Δοκίμια

• Το αγρίμι · 1941-1943. Αθήνα, Ματαράγκας, 1945.
• Το ηθικό στοιχείο στη δημοτική ποίηση. Αθήνα, 1954. (ανατύπωση από τα Ελληνικά Χρονικά99, 14/3/1954, σ.17-20)
• Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου. Αθήνα, Τα Πειραϊκά Χρονικά, 1949.
• Ο ένας από τους δύο κόσμους (Ένα ταξίδι - Μια γιορτή - Μερικά συμπεράσματα). Αθήνα, 1958.
• Νίκος Καζαντζάκης · Η αγωνία του και το έργο του · Επιμέλεια Κωστούλας Μητροπούλου. Αθήνα, Σύψας Π. - Σιαμαντάς Χρ., 1960.
• Η Στροφή και η θέση του Σεφέρη. Αθήνα, 1962 (ανάτυπο από τον τόμο για το Σεφέρη)
• Το αγρίμι και η καταιγίδα. Αθήνα, Θεμέλιο, 1965.
• Οδύνη. Νέα Υόρκη, Εκδόσεις Αποφοίτων Ελληνικών Πανεπιστημίων, 1969.
• Μπροστά στο ίδιο ποτάμι · Διηγήματα. Αθήνα, Διογένης, 1972.
• Μαρτυρίες μιας κρίσιμης εποχής. Αθήνα, Κάκτος, 1979.
• Ποιητικός λόγος και εθνική αλήθεια (Ο λόγος του ποιητή στην Ακαδημία στις 9 Φεβρουαρίου 1988). Αθήνα, Φιλιππότης, 1988.
• Λόγος για το Μεσολόγγι (Γιορτές της Εξόδου 17 Απριλίου 1989). Αθήνα, Φιλιππότης, 1989.
• Ακαδημία Αθηνών · Έκτακτος Συνεδρία της 12ης Δεκεμβρίου 1989 · Προεδρία Σόλωνος Κυδωνιάτου · Μνήμη Άγγελου Σικελιανού · Ομιλία του Ακαδημαϊκού κ.Νικηφόρου Βρεττάκου · Ομιλία του Ακαδημαϊκού κ. Πέτρου Χάρη. Αθήνα, 1989 (ανάτυπο από τα Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών64).
• Η φθορά της γλώσσας φθορά του έθνους. Αθήνα, Φιλιππότης, 1990.
• Ενώπιος ενωπίω · Ημερολογιακές σημειώσεις 1962 · Πρόλογος Κώστας Βρεττάκος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.
• Οδύνη - Αυτοβιογραφικό. Αθήνα, Πόλις, 1995.

ΙΙΙ.Μεταφράσεις

• Στέφαν Τσβάιχ, Ρομαίν Ρολλάν· Ο άνθρωπος και το έργο του. Αθήνα, Βιβλιοεκδοτική, χ.χ.
• Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Μπαρμπα- Γκόριο· Πρόλογος – Μετάφραση Νικηφόρου Βρεττάκου. Αθήνα, Βιβλιοεκδοτική, 1954.
• Αττίλα Γιόζεφ · Ποιήματα · Μετάφραση Νικηφόρου Βρεττάκου, Γιάννη Ρίτσου. Αθήνα, Κέδρος, 1963.
• Εντίτα Μόρρις·Τα λουλούδια της Χιροσίμα. Αθήνα, Θεμέλιο, 1978.

ΙV. Συγκεντρωτικές εκδόσεις

• Οι γκριμάτσες του ανθρώπου. Αθήνα, 1935.Δεύτερη έκδοση, Τελειωτική μορφή. Αθήνα. Εκδόσεις Αντωνοπούλου, 1940. Στον τόμο τούτο ξαναδημοσιεύονται: Οι Γκριμάτσες του ανθρώπου (1935), Η Επιστολή του Κύκνου (1937), Το Ταξίδι του Αρχαγγέλου (1938) και Η Μαργαρίτα: Εικόνες απ’ το ηλιοβασίλεμα (1939). Τα ποιήματα του Κατεβαίνοντας στη σιγή των αιώνων (1933)
• Τα ποιήματα · 1929-1951. Αθήνα, 1955.
• Ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος · Επιλογή από το έργο του. Αθήνα, Θεμέλιο, 1964.
• Ποιήματα 1929-1957. Αθήνα, Διογένης, 1972.
• Ποιήματα 1958-1967· Οδοιπορία· Μ’ ένα χαρακτικό της Βάσως. Αθήνα, Διογένης, 1972.
• Ποιήματα 1967-1970. Αθήνα, Διογένης, 1972.
• Τα ποιήματα · Τόμος πρώτος·Με ένα σχέδιο του Επαμεινώνδα Λιώκη. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1981.
• Τα ποιήματα · Τόμος δεύτερος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1981.
• Τα ποιήματα · Τόμος τρίτος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.

πηγή: www.ekebi.gr

2012 Έτος Νικηφόρου Βρεαττάκου 1

Ο Νικηφόρος Βρεττάκος γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1912 στο χωριό Κροκεές της Λακωνίας, όντας ο δευτερότοκος γιος του Κωνσταντίνου Βρεττάκου και της Ευγενίας Παντελεάκη.
Πέρασε τα παιδικά και εφηβικά χρόνια του μεταξύ Πλούμιτσας, Κροκεών και Γυθείου. Αναχώρησε για την Αθήνα το 1929 με στόχο να ξεκινήσει –μάταια, λόγω οικονομικών δυσχερειών και προβλημάτων υγείας στην οικογένεια– πανεπιστημιακές σπουδές. Προσλήφθηκε ως υπάλληλος αρχικά σε εταιρεία υδραυλικών έργων αποξήρανσης ενώ στη συνέχεια, έως το 1932, έκανε διάφορες περιστασιακές χειρωνακτικές εργασίες. Στο μεταξύ, εξέδωσε δύο ποιητικές συλλογές («Κάτω από σκιές και φώτα», 1929 και «Κατεβαίνοντας στη σιγή των αιώνω», 1933), οι οποίες έλκυσαν το ενδιαφέρον του λογοτεχνικού κόσμου – προκαλώντας ιδιαίτερα την προσοχή του Κωστή Παλαμά. Το επόμενο βιβλίο του («Ο πόλεμος») οδηγήθηκε στην πυρά από το καθεστώς Μεταξά.
Ακολουθώντας τα βήματα του χωροχρόνου του, ο ποιητής στρατεύτηκε αμέσως μετά την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου. Με την κατάρρευση του μετώπου, το 1941, επέστρεψε πεζή στην Αθήνα. Γρήγορα εντάχθηκε στην Εθνική Αντίσταση (ΕΑΜ). Οι ημερολογιακές σημειώσεις του από αυτή την περίοδο αποτέλεσαν τη βάση του βιβλίου του «Το αγρίμι». Συμμετείχε στην κινητοποίηση των Ελλήνων λογοτεχνών συνυπογράφοντας τη διαμαρτυρία “Προς τη Δ’ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων και τη Διεθνή Κοινή Γνώμη: Περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευομένων την Δημοσίαν Τάξιν και την ακεραιότητα της χώρας”. Αυτή την περίοδο συνεργάστηκε με το περιοδικό «Ελεύθερα Γράμματα», του οποίου λίγο αργότερα διετέλεσε αρχισυντάκτης, διευθυντής και εκδότης. Ταυτόχρονα απολύθηκε από το Υπουργείο Εργασίας εξαιτίας των πολιτικών φρονημάτων του.
Το 1948 γνωρίστηκε με τον Άγγελο Σικελιανό συνδεόμενος μαζί του με στενή φιλία ενώ επίσης γνωρίστηκε και συνδέθηκε φιλικά και πνευματικά με τους Τατιάνα και Ροζέ Μιλλιέξ. Στο μεταξύ διαγράφηκε από το ΚΚΕ και απομακρύνθηκε από τη διεύθυνση των «Ελεύθερων Γραμμάτων» εξαιτίας του λυρικού δράματος «Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου». Ως δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Πειραιά (1955-1959) ανέπτυξε αξιοσημείωτη πολιτιστική δράση (ίδρυση Πειραϊκού Θεάτρου του Δημήτρη Ροντήρη, Ιστορικού Αρχείου, Φιλαρμονικής Πειραιώς, Δημοτικής Πινακοθήκης).
Το 1958, μετά από επίσκεψή του στη Ρωσία κυκλοφόρησε το βιβλίο «Ο ένας από τους δύο κόσμους», με αφορμή το οποίο κατηγορήθηκε (μαζί με τους Γιάννη Ρίτσο και Μάρκο Αυγέρη) για παράβαση του Ν.509.
Τα επόμενα χρόνια συνάντησε μεγάλες δυσκολίες οικονομικής επιβίωσης. Ανάμεσα σ’ άλλα, εργάστηκε ως ιματιοφύλακας στο Εθνικό Θέατρο (1964) με παρέμβαση του Λουκή Ακρίτα. Μετά το πραξικόπημα των συνταγματαρχών, ο ποιητής αυτοεξορίστηκε στην Ελβετία από όπου ταξίδεψε ανά την Ευρώπη (Βουκουρέστι, Βενετία, Δαλματικές ακτές, Ζάγκρεμπ, Ρώμη, Παρίσι, Βirmingham, Λονδίνο, Παλέρμο, Μόναχο). Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ευρώπη συμμετείχε σε ραδιοφωνικές εκπομπές και σε φεστιβάλ ποίησης, τιμήθηκε από ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, και επεξεργάστηκε το αυτοβιογραφικό κείμενο «Οδύνη» που εκδόθηκε το 1969 στη Νέα Υόρκη.
Επέστρεψε στην Αθήνα κατά την περίοδο της Μεταπολίτευσης. Η Ακαδημία Αθηνών των τίμησε με το Βραβείο Ουράνη. Δώδεκα χρόνια αργότερα, ανακηρύχθηκε μέλος της (26 Φεβρουαρίου 1986). Λίγο προτού πεθάνει (4 Αυγούστου 1991, στην Πλούμιτσα) αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Φιλολογίας του Εθικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Επίσης, τιμήθηκε με το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1940, 1956, 1982), το Βραβείο Knocken και το Βραβείο της Εταιρείας Σικελικών Γραμμάτων και Τεχνών (1980), το Αριστείο Γραμμάτων από την Ακαδημία Αθηνών (1982), το Βραβείο του Τιμίου Σταυρού του Απόστολου και Ευαγγελιστού Μάρκου από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής (1984), το Μετάλλιο του Χρυσού Πηγάσου από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών (1989). Προτάθηκε τέσσερις φορές για το βραβείο Νοbel λογοτεχνίας. Τιμήθηκε από πολλούς δήμους ανά την Ελλάδα, ανακηρύχτηκε επίτιμος πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών μαζί με το Γιάννη Ρίτσο και το Γιώργο Βαλέτα (1984), επίτιμος Πρόεδρος της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών του Πειραιά, επίτιμο μέλος του Παρνασσού.

πηγή :www.ekebi.gr

ΕΙΔΑ ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ ΣΟΥ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Δε θέλω άλλο πια να κρύβομαι, να κρύβω,
δε θέλω ούτε ένα ψέμα...
Έξω στους δρόμους πια να ψάχνομαι, να ψάχνω,
δε θέλω άλλον κανένα...

Δεν ονειρεύομαι μέρη μακρινά,
δεν ονειρεύομαι, δεν ξενιτεύομαι εγώ ξανά...

Γιατί τον είδα μέσ' στα μάτια σου τον κόσμο όλο,
τον κόσμο όλο,
τον είδα φως μου μέσ' στα μάτια σου τον κόσμο όλο,
τον κόσμο όλο...

Δε θέλω άλλο πια να χάνομαι, να χάνω,
να βρίσκω, ν' αλλάζω χέρια...
Στου νου τα δίχτυα μου να πιάνομαι, να λείπω,
χειμώνες και καλοκαίρια...

Δεν ονειρεύομαι μέρη μαγικά,
δεν ονειρεύομαι, δεν ξενιτεύομαι εγώ ξανά...

Γιατί τον είδα μέσ' στα μάτια σου τον κόσμο όλο,
τον κόσμο όλο,
τον είδα φως μου μέσ' στα μάτια σου τον κόσμο όλο,
τον κόσμο όλο...

ΤΑΝΓΚΟ ΣΤΟΝ ΒΟΣΠΟΡΟ - ΝΙΚΟΣ ΠΟΡΤΟΚΑΛΟΓΛΟΥ

Το φεγγάρι ψηλά
μες στα σύννεφα κρύβεται
Ένα πλοίο περνά
μέσα από τα στενά
και στο Βόσπορο ανοίγεται.
Το φεγγάρι ξανά
στα νερά στροβιλίζεται
Στο κατάστρωμα εκεί
περπατάμε μαζί.

Γονατίζω κι εγώ
και ξανά στο ζητώ
το τανγκό να χορέψουμε.
Το δικό μας τανγκό
μεθυσμένο,αργό.
Έλα κι όσο αντέξουμε.

Το φεγγάρι κοιτά
του Βοσπόρου τα κύματα
Κάποιος παραπατά
και το πλήθος γελά
Σκάνε πυροτεχνήματα.

Γονατίζω κι εγώ
και ξανά στο ζητώ
το τανγκό να χορέψουμε.
Το δικό μας τανγκό
μεθυσμένο,αργό.
Έλα κι όσο αντέξουμε.

Μεθυσμένο και αργό
το δικό μας το τανγκό
το φεγγάρι,εσύ κι εγώ
στου Βοσπόρου το τανγκό.

Γεια σου κύριε μενεξέ ( Το τραγούδι του κοριτσιού )

Δύο συ και τρία γω
πράσινο πεντόβολο
μπαίνω μέσα στον μπαξέ
γεια σου κύριε μενεξέ.

Σιντριβάνι και νερό
και χαμένο μου όνειρο.
Τζίντζιρας τζιντζίρισε
το ροδάνι γύρισε.

Χοπ αν κάνω δεξιά
πέφτω πάνω στη ροδιά.
Χοπ αν κάνω αριστερά
πάνω στη βατομουριά.

Το 'να χέρι μου κρατεί
μέλισσα θεόρατη
τ' άλλο στον αέρα πιάνει
πεταλούδα που δαγκάνει

Κι αν τα μάτια σου

Μουσική: Μάνος Λοΐζος
Στίχοι: Άκος Δασκαλόπουλος

Κι αν τα μάτια σου δεν κλαίνε,
έχουν τρόπο και μου λένε,
για τον πόνο που πονούν.

Μ' ένα βλέμμα λυπημένο,
πρωινό συννεφιασμένο,
για την άνοιξη ρωτούν.

Με κοιτάζουν, με ρωτούνε κι απορούνε,
αχ τα μάτια σου,
για τα όνειρα που κάνουν με ρωτούνε,
αχ τα μάτια σου.

Μάτια παραπονεμένα,
μάτια που είσαστε για μένα,
θάλασσες υπομονής.

Με κλωστούλες ασημένιες,
πλέκω τις δικές σας ένιες,
σε τραγούδια της ζωής.

Με κοιτάζουν, μου μιλούνε κι απορούνε,
αχ τα μάτια σου,
για τα όνειρα που κάνουν με ρωτούνε,
αχ τα μάτια σου.

Κι αν τα μάτια σου δεν κλαίνε,
έχουν τρόπο να μου λένε,
για τον πόνο που πονούν.

Μικρη πατρίδα

Δεν έκανα ταξίδια μακρινά
τα χρόνια μου είχαν ρίζες ήταν δέντρα
που τα 'ντυσε με φύλλα η καρδιά
και τ' άφησε ν' ανθίζουν μες την πέτρα

Δεν έκανα ταξίδια μακρινά
οι άνθρωποι που αγάπησα ήταν δάση
οι φίλοι μου φεγγάρια ήταν νησιά
που δίψασε η καρδιά μου να τα ψάξει

Το πιο μακρύ ταξίδι μου εσύ
η νύχτα εσύ το όνειρο της μέρας
μικρή πατρίδα σώμα μου κι αρχή
η γη μου εσύ ανάσα μου κι αέρας

Δεν έκανα ταξίδια μακρινά
ταξίδεψε η καρδιά κι αυτό μου φτάνει
σε όνειρα σ' αισθήματα υγρά
το μυστικό τον κόσμο ν' ανασάνει

Το πιο μακρύ ταξίδι μου εσύ
η νύχτα εσύ το όνειρο της μέρας
μικρή πατρίδα σώμα μου κι αρχή
η γη μου εσύ ανάσα μου κι αέρας

Καίγομαι- Καίγομαι

Όταν γεννιέται ο άνθρωπος
ένας καημός γεννιέται
όταν φουντώνει ο πόλεμος
το αίμα δε μετριέται

Καίγομαι καίγομαι
ρίξε κι άλλο λάδι στη φωτιά
πνίγομαι πνίγομαι
πέτα με σε θάλασσα βαθιά

Ορκίστηκα στα μάτια σου
που τα ‘χα σαν βαγγέλιο
τη μαχαιριά που μου ‘δωκες
να σου την κάμω γέλιο

Καίγομαι καίγομαι
ρίξε κι άλλο λάδι στη φωτιά
πνίγομαι πνίγομαι
πέτα με σε θάλασσα βαθιά

Μα συ βαθιά στην κόλαση
την αλυσίδα σπάσε
κι αν με τραβήξεις δίπλα σου
ευλογημένος να ‘σαι

Καίγομαι καίγομαι
ρίξε κι άλλο λάδι στη φωτιά
πνίγομαι πνίγομαι
πέτα με σε θάλασσα βαθιά

Ο Άμλετ της σελήνης

Ξεγέλασες τους ουρανούς με ξόρκια μαύρη φλόγα
Πως η ζωή χαρίζεται χωρίς ν' ανατραπεί
Κι όλα τα λόγια των τρελών που ήταν δικά μας λόγια
Τα μάγευες με φάρμακα στην άσωτη σιωπή

Πενθούσες με τους έρωτες γυμνός και μεθυσμένος
Γιατί με τους αθάνατους είχες λογαριασμούς
Τις άριες μιας όπερας τραύλιζες νικημένος
Μιας επαρχίας μαθητής μπροστά σε δυο χρησμούς

Τι ζήλεψες τι τα ‘θελες τα ένδοξα Παρίσια
Έτσι κι αλλιώς ο κόσμος πια παντού είναι τεκές
Διεκδικούσες θαύματα που δίνουν τα χασίσια
Και παραισθήσεις όσων ζουν μέσα στις φυλακές

Και μια βραδιά που ντύθηκες ο Άμλετ της Σελήνης
Έσβησες μ' ένα φύσημα τα φώτα της σκηνής
Και μονολόγους άρχισες κι αινίγματα να λύνεις
Μιας τέχνης και μιας εποχής παλιάς και σκοτεινής

Αμάν αμήν- Τα τραγούδια

 Έτσι τ’ άκουσα!
Τα άγια ρεμπέτικα τραγούδια, της ζωής των βασανισμένων, από τον απάνθρωπο δυτικό μας πολιτισμό.
Όμως εσείς, οι χθεσινοί και σημερινοί «κουφοί» στους πόνους του ανθρώπου –όπως αυτούς που ζούμε τώρα, στην κατακρεουργημένη Ελλάδα– δεν ακούτε τίποτα από τους ήχους της καταστροφής;
Τώρα, η Δύση του άγριου πολιτισμού, που είχε να δώσει τόσα πολλά (μέσα από την αρχαιοελληνική της κληρονομία, τη δική της αναγέννηση και τον δικό της διαφωτισμό), μένει βουβή μπροστά στον συντελούμενο αντιανθρωπισμό της, που είναι γεμάτος μαύρη απόγνωση και ανελευθερία, χωρίς να φαίνεται πουθενά ο δρόμος της σωτηρίας.
–Έτσι άκουσα!
Πριν... χρόνια, τον ήχο του βαρύ του ΑΜΑΝ-ΑΜΗΝ γι’ αυτούς που κάπνιζαν τους πόνους της ψυχής τους;
Τώρα εσείς, στο συνεχές άκουσμα του ήχου της καταστροφής, δεν μπορείτε να ακούσετε, έστω στην ύστατη ώρα, τους ΑΜΗΝ, τον πόνο της ελληνικής ψυχής και της παγκόσμιας αγωνίας;
–Έτσι τ’ άκουσα τότε!
Και πίστευα πως θα τα ακούγατε κι εσείς… Τώρα που χάθηκαν τόσα πολλά, σας ξαναθυμίζω πώς τα είχα ακούσει.
–Έτσι τ’ άκουσα!
Τα ρεμπέτικα τραγούδια του πάθους, του έρωτα, του οράματος για ανθρώπινη και θεία δικαιοσύνη.
–Έτσι τ’ άκουσα!
Τα ρεμπέτικα τραγούδια της αιώνιας αμφισβήτησης ενάντια σε κάθε μορφή εξουσίας.
–Έτσι τ’ άκουσα!
Τα ρεμπέτικα τραγούδια της γέννησης και της αναγέννησης της ζωής και της ελπίδας.
–Έτσι τ’ άκουσα!
Τα ρεμπέτικα τραγούδια του οράματος για μια καλύτερη ζωή, τα ρεμπέτικα τραγούδια της διάψευσης των ονείρων, τα ρεμπέτικα τραγούδια της αιώνιας νοσταλγίας της ομορφιάς, τα ρεμπέτικα τραγούδια της ιερότητας του πόθου, τα ρεμπέτικα τραγούδια της περιφρόνησης του τρόμου, τα ρεμπέτικα τραγούδια της πρόκλησης της μοίρας και της ατάραχης αντιμαχίας με το θάνατο.
–Έτσι τ’ άκουσα!
Το ΑΜΑΝ του πάθους, των παθημάτων, των ερωτημάτων, των εκπλήξεων, του θαυμασμού, του οργασμού, του εξιλασμού αίματος, ψυχής και σώματος.
–Έτσι άκουσα τον ήχο της θλιμμένης αίσθησης γι’ αυτό που χάνεται στη νόηση, στην παρανόηση, στην απελπισία, όταν υψώνεται σαν έσχατη απειλή το ΑΜΗΝ της απόγνωσης αλλά και της προσευχής.
–Έτσι τ’ άκουσα!
Το ΑΜΑΝ-ΑΜΗΝ που εκπορεύεται από τα βάθη της ψυχής για να εκφράσει το ανάκουστο του ανθρώπινου πόνου και της ελπίδας.
Με συγκίνηση θυμούμαι όλους και όλες (τραγουδιστές και μουσικούς) της πρώτης «Λειτουργίας» του ΑΜΑΝ-ΑΜΗΝ.
Ευχαριστώ θερμά όλους και όλες που συμπράττουν σήμερα, σε τόσο σκοτεινούς καιρούς, στη δεύτερη «Λειτουργία» του ΑΜΑΝ-ΑΜΗΝ.
Πιστεύω ακράδαντα πως ο Λαός μας πρέπει να ξαναβρεί τον ιερό τόπο της ελληνικής και παγκόσμιας ψυχής του.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΞΑΡΧΑΚΟΣ
Εξάρχεια 22.12.2011

Αμάν

 1)Μάνα μου Ελλάς (Στ.Ξαρχάκου-Ν.Γκάτσου)

«Του χάρου» 2)Το βουνό (Λ.Νταράλα-Ευ.Πρέκα) 

3)Βγήκε ο χάρος να ψαρέψει (Γ.Παπαϊωάννου) 

4)Μες στης Πεντέλης τα βουνά (Στ.Παγιουμτζή-Χ.Βασιλειάδη) 

5)Πέντε Έλληνες στον Άδη (Γ.Παπαϊωάννου-Κ.Μάνεση) 

 Του τεκέ» 6)Όταν συμβεί στα πέριξ (Β.Τσιτσάνη)

7)Η λιτανεία του μάγκα (Β.Τσιτσάνη)

8)Όσοι γινούν πρωθυπουργοί (Μ.Βαμβακάρη)

9)Κάν’τονε Σταύρο κάν’τονε (Μ.Βαμβακάρη) 

«Της ανατολής»
10)Μες στον οντά ενός πασά (Σπ.Περιστέρη-Μ.Μάτσα) 

11)Γκιουλμπαχάρ (Β.Τσιτσάνη) 

12)Μπουρνοβαλιά (Στ.Ξαρχάκου-Ν.Γκάτσου) 

13)Καϊξής (Απ.Χατζηχρήστου-Γ.Φωτίδα) 

«Της αγάπης»
14)Το δίχτυ (Στ.Ξαρχάκου-Ν.Γκάτσου) 

15)Ζούσα μοναχός χωρίς αγάπη (Δ.Γκόγκου-Μπαγιαντέρα)

16)Καίγομαι, καίγομαι (Στ.Ξαρχάκου-Ν.Γκάτσου) 

«Της φυλακής»
17)Τα μάνταλα (Β.Τσιτσάνη) 

18)Της γερακίνας γιος (Β.Τσιτσάνη-Κ.Βίρβου) 

19)Σακαφλιάς (Ανωνύμου) 

«Της προδοσίας»
20)Το παιδί του δρόμου (Γ.Μητσάκη) 

21)Μακριά μου να φύγεις (Π.Γαβαλά-Τ.Κουλούρη-Κ.Βίρβου) 

22)Πάλι κι απόψε σκεφτικός (Απ.Καλδάρα-Γ.Κυριαζή) 

«Της ξενιτιάς»
23)Φεύγω με πίκρα στα ξένα (Στ.Καζαντζίδη-Ε.Παπαγιαννοπούλου) 

24)Το παράπονο του ξενιτεμένου (Σαν απόκληρος γυρίζω) (Β.Τσιτσάνη) 

25) Ιμιτλερίμ 

 

«…Αμήν»
26)Τα γερόντια (Στ.Ξαρχάκου-Ν.Γκάτσου) 

27Στου Θωμά (Στ.Ξαρχάκου-Κ.Φέρρη) 

 













28)Της αμύνης τα παιδιά (Παραδοσιακό)

 

Μπάμπης Στόκας - Υπνόσακος

Σβήνει τα χρώματα η νύχτα
στο κύμα τα φαρμάκια ρίχ' τα
κι άναψε μάτια μου όλα τα άστρα
με του τσιγάρου σου τη κάφτρα

Φέρε στα αυτί σου το κοχύλι
και πες μου όσα δε λεν τα χείλη
για τα παλιά μας συναξάρια
για τα καινούργια μας φεγγάρια

Πάμε ξανά στις ξαστεριές
ονείρων είμαστε σκιές
το σκοτάδι του ενός
δυο μαζί το κάνουν φως

Μ' έναν υπνόσακο στην πλάτη
και με το βήμα του ορειβάτη
πίσω στο μέλλον τον επιστρέφω
κι' αυταπάτες πια δεν τρέφω

Σε μια υπαίθρια καντίνα
στα όνειρα σου μπαίνω σφήνα
ρίξε το γέλιο σου βροχή μου
να ξεδιψάσεις την ψυχή μου

Πάμε ξανά στις ξαστεριές
ονείρων είμαστε σκιές
το σκοτάδι του ενός
δυο μαζί το κάνουν φως

Ελευθερία.. Άρωμα

Ο κόσμος που αλλάζει- Αλκίνοος Ιωαννίδης

Βυθός- Αλκίνοος Ιωαννίδης

Πέρασαν μέρες χωρίς να στο πω
"Το σ' αγαπώ δυο μόνο λέξεις..."
αγάπη μου,πως θα μ' αντέξεις,
που 'μαι παράξενο παιδί σκοτεινό.

Πέρασαν μέρες χωρίς να σε δώ,
κι αν σε πεθύμησα δε ξέρεις.
"Κοντά μου πάντα θα υποφέρεις..",
σου το 'χα πει ένα πρωί βροχερό.

Θα σβήσω το φως κι όσα δε σου χω χαρίσει
σε ένα χάδι θα σου τα δώσω.
κι ύστερα πάλι θα σε προδώσω,
μες στου μυαλού μου το μαύρο βυθό.

Θα κλάψεις ξανά που μόνη θα μείνεις
κι εγώ πιο μόνος κι από μένα,
μες σε δωμάτια κλεισμένα,
το πρόσωπό σου θα ονειρευτώ,
γιατί μες στο όνειρο μόνο ζω.

Στα σοβαρά μη με παίρνεις ειν' το μυαλό μου θολό
είναι και ο κόσμος μου αστείος.
Κι όταν με βαρεθείς τελείως
ψάξε αλλού να με βρεις όπως με θες.

Και εγώ που αγάπησα πάλι την ιδέα σου μόνο
και κάποιο στίχο που σου μοιάζει,
κοιτάζω έξω και χαράζει...
έγινε το αύριο πάλι χθες.
Θα σβήσω το φως κι όσα δε σου χω χαρίσει
σε ένα χάδι θα σου τα δώσω.
κι ύστερα πάλι θα σε προδώσω,
μες στου μυαλού μου το μαύρο βυθό.

Θα κλάψεις ξανά που μόνη θα μείνεις
κι εγώ πιο μόνος κι από μένα,
μες σε δωμάτια κλεισμένα,
το πρόσωπό σου θα ονειρευτώ,
γιατί μες στο όνειρο μόνο ζω.

Μπάμπης Στόκας-Κάπου υπάρχει ένα νησί

Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου
Μουσική: Στέργιος Γαργάλας
Πρώτη εκτέλεση: Μπάμπης Στόκας

Δεν είν' αλήθεια μες στη Γη
πως δεν υπάρχει ένα νησί να πάμε οι δυο μας
κάπου θα βρίσκεται για μας
ένα νησί και μια γωνιά για τ' όνειρό μας
κάπου υπάρχει το νησί που θα το ζήσουμε μαζί
κάπου υπάρχει
ίσως να το 'χουν μυστικό
κι ίσως γι' αυτό και δεν μπορώ να βρω στο χάρτη

κάπου υπάρχει ένα νησί
μόνο για μας στην οικουμένη
που 'χει την άμμο του χρυσή
τη θάλασσά του αγιασμένη
κάπου υπάρχει ένα νησί
χωρίς κακούς, μην αμφιβάλλεις
δεν λέω λόγια της στιγμής
κι αυτά που λεν' της παραζάλης

δεν χάθηκαν όλα για μας
κι αφού μ' ελπίδες πολεμάς κάτι θα δείξει
όλα είναι θέμα τακτικής
να δεις της μοίρας το χαρτί που θα σ' αγγίξει
κάπου υπάρχει ένα νησί
που στο χρωστώ κάποια στιγμή σαν παιχνιδάκι
να παίξεις σαν μικρό παιδί
και να ξεχάσεις πως στη Γη υπάρχουν δράκοι

Άγιος ο Έρωτας

Ξεροί καημοί και νερό θαλασσινό
το σώμα σου κόλλησε στο σώμα μου
με τον πανσέληνο πόνο του χειμώνα.
Ακούς νερά που χύνονται στα μέσα των ποδιών σου;

Ανάμεσα στα όνειρα σπαράζει η ζωή μας,
ανάμεσα στα όστρακα παφλάζει η καρδιά μας.

Άγιος ο Έρωτας, άγιος καημός
δικός μου και ο Αύγουστος
με τις μεγάλες μνήμες.
λέω μάτια μου κι αστράφτει κεραυνός
θέλω θάλασσα κι ανοίγει ουρανός.

Πάνω από την θάλασσα, στη μεριά του ανέμου
στα μαύρα ντύνεσαι κι ανοίγεις το σκοτάδι
σηκώνεις τα άστρα σε χορό
και το κορμί μου σ' άγριο ποτάμι.

Άγιος ο Έρωτας, άγιος καημός
δικός μου και ο Αύγουστος
με τις μεγάλες μνήμες.
λέω μάτια μου κι αστράφτει κεραυνός
θέλω θάλασσα κι ανοίγει ουρανός.

Music: Giorgos Andreou
Lyrics: Dionysis Karatzas

Giorgos Andreou - Deka Ogdoa [Instrumental]

Γράμμα στον κύριο Γκάτσο

Στίχοι: Γιώργος Ανδρέου
Μουσική: Γιώργος Ανδρέου
Πρώτη εκτέλεση: Τάνια Τσανακλίδου


Το σπασμένο βιολί του Dylan ακόμα ουρλιάζει
Στα νωπά σπαρμένα χωράφια η μέρα χαράζει
Φαντάροι χορεύουν τις νύχτες σε άδειες ταβέρνες
Δελφίνια στο πέλαγο μόνα, νεράκι στις στέρνες
Νησιά ταξιδεύουν στον ήλιο,κανείς δε μιλάει
Την άνοιξη όλοι προσμένουν
Κι αυτή προσπερνάει

Όλα κύριε Νίκο είναι εδώ
Όπως τα άφησες εσύ κι όπως τα ξέρεις
Από της λύπης τον καιρό
Κι όταν γυρίσεις και σε δω
Μέσα στη στάμνα τη χρυσή νερό να φέρεις
Της λησμονιάς πικρό νερό

Το πιστό σκυλί της Ιθάκης στα πόδια σου κλαίει
Και η καλή, παλιά Περσεφόνη τραγούδια σου λέει
Η φωτιά πληγή που σε καίει ,δε λέει να γιάνει
Το πικρό το όνειρο φταίει του αδελφού Μακρυγιάννη
Πόσο ακόμα ραγιάδες η Κρήτη κι η Μάνη
Σκοτεινές μαυροφόρες, μανάδες στου Οδυσσέα το χάνι

Στο αρχέτυπο του Καραγκιόζη

Στίχοι:Μάνος Ελευθερίου
Μουσική: Γιώργος Ανδρέου
Ερμηνεία: Ελένη Τσαλιγοπούλου

Δεν ήμουνα πλασμένος για πολλά
να ζήσω σε βασιλικό σεράι
εμένα η ζωή με κυνηγάει
να βλέπω μόνο τ'άστρα στα ψηλά
και να μιλώ με σκοτεινή φωνή
κρυμμένος απ' το βρώμικο πανί.

Πολύχρωμα ντυμένος και γλασέ
με σύρματα, με σπάγκους, με χαρτόνια
με δίδαξε ο λαός μου και τα χρόνια
να πίνω τον καφέ μου βερεσέ.

Η μοίρα το χε γράψει σε χαρτί
τον πόνο των ανθρώπων να δοξάζω
να κάνω τούμπες και να διασκεδάζω
τη φτώχια που μας πάει ασορτί.

Γεννήθηκα σε μέρες σκοτεινές
γενιές με φουστανέλες και μαρτύρων
για να υποφέρω κέρδισα τον κλήρο
και να μια ο ίδιος σκέτος καφενές
κι αυτή η λάμπα πετρελαίου που κοιτώ
μου λέει συνεχώς να ακροβατώ.

Οδυσσέας Ελύτης

Mε αφορμή την ολοκλήρωση του εορτασμού των 100 χρόνων από τη γέννηση του Οδυσσέα Ελύτη το 2011 στην Ελλάδα, το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων παρουσίασε ένα ανέκδοτο κείμενο του ποιητή, από ομιλία του στους Έλληνες μετανάστες στη Στοκχόλμη. Η ομιλία του ποιητή έγινε τον Νοέμβριο του 1979, μετά την τελετή απονομής του βραβείου Νόμπελ της Σουηδικής Ακαδημίας για το έργο του.

Η ομιλία μεταφέρεται αυτούσια με την επισήμανση του Ελύτη «ότι η γλώσσα είναι ένας φορέας ήθους που, αν δεν τον υπακούσεις, θα τιμωρηθείς».

Η ομιλία

«Αγαπητοί φίλοι, περίμενα πρώτα να τελειώσουν οι επίσημες γιορτές που προβλέπει η "Έβδομάδα Νόμπελ" και ύστερα να 'ρθω σ' επαφή μαζί σας. Το έκανα γιατί ήθελα να νιώθω ξένιαστος και ξεκούραστος.

Ξεκούραστος βέβαια δεν είμαι. Χρειάστηκε να βάλω τα δυνατά μου για να τα βγάλω πέρα με τις απαιτήσεις της δημοσιότητας, τις συνεντεύξεις και τις τηλεοράσεις. Αλλά ένιωθα κάθε στιγμή ότι δεν εκπροσωπούσα το ταπεινό μου άτομο αλλά ολόκληρη τη χώρα μου. Κι έπρεπε να την βγάλω ασπροπρόσωπη. Δεν ξέρω αν το κατάφερα. Δεν είμαι καμωμένος για τέτοια. Για τιμές και για δόξες.

Τη ζωή μου την πέρασα κλεισμένος μέσα σε 50 τετραγωνικά (μέτρα), παλεύοντας με τη γλώσσα. Επειδή αυτό είναι στο βάθος ή ποίηση: μια πάλη συνεχής με τη γλώσσα. Τη γλώσσα την ελληνική που είναι η πιο παλιά και η πιο πλούσια γλώσσα του κόσμου.

Ό,τι και να πει ένας ποιητής, μικρό ή μεγάλο, σημαντικό ή ασήμαντο, δεν φέρνει αποτέλεσμα, θέλω να πω δεν γίνεται ποίηση αν δεν περάσει από την κρησάρα της γλώσσας, αν δεν φτάσει στην όσο γίνεται πιο τέλεια έκφραση. Ακόμα και οι πιο μεγάλες ιδέες, οι πιο ευγενικές, οι πιο επαναστατικές, παραμένουν σκέτα άρθρα εάν δεν καταφέρει ο τεχνίτης να ταιριάσει σωστά τα λόγια του.

Μόνον τότε μπορεί ένας στίχος να φτάσει στα χείλια των πολλών, να γίνει κτήμα τους. Μόνον τότε μπορεί να 'ρθει και ο συνθέτης να βάλει μουσική, να γίνουν οι στίχοι τραγούδι. Και για ένα τραγούδι ζούμε, στο βάθος, όλοι μας. Το τραγούδι που λέει τους καϋμούς και τους πόθους του καθενός μας. Τόσο είναι αλήθεια ότι το μεγαλείο και η ταπεινοσύνη πάνε μαζί, ταιριάζουν.

Ταπεινά εργάστηκα σ΄όλη μου τη ζωή. Και η μόνη ανταμοιβή που γνώρισα πριν από τη σημερινή, ήταν ν' ακούσω τους συμπατριώτες μου να με τραγουδούν. Να τραγουδούν το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ που μου χρειάστηκε τεσσάρων χρόνων μοναξιά και αδιάπτωτη προσπάθεια, για να το τελειώσω. Δεν το λέω για να περηφανευτώ. Δεν έρχομαι σήμερα για να σας κάνω τον σπουδαίο. Κανείς δεν είναι σπουδαίος από εμάς. Από εμάς, άλλος κάνει τη δουλειά του σωστά κι άλλος δεν την κάνει. Αυτό είναι όλο. Όμως θέλω να μάθετε, όπως το έμαθα κι εγώ στα 68 μου χρόνια: μόνον αν κάνεις σωστά τη δουλειά σου, ο κόπος δεν θα πάει χαμένος.

Ξέρω, μαντεύω, ότι πολλοί από εσάς περίμεναν άλλα πράγματα από εμένα. Τους ζητώ συγγνώμην που δεν θα τους ικανοποιήσω. Αν είχα το ταλέντο του ομιλητή, του δάσκαλου, του ηγέτη, θα είχα ίσως αφιερωθεί στην πολιτική. Τώρα δεν είμαι παρά ένας γραφιάς που πιστεύει σε ορισμένα πράγματα. Κι αυτά τα πράγματα θέλει να τα γνωρίσει και στους άλλους, να τα βγάλει από μέσα του, να τα κάνει έργο.

Εμένα μου έλαχε ν' αγαπήσω τον τόπο μου όπως τον αγαπάτε κι εσείς. Να τι είναι που μας ενώνει απόψε όλους εδώ πέρα. Η αγάπη μας για την Ελλάδα. Βέβαια, υπάρχουν πολλοί τρόποι ν' αγαπά ένας λαός τη χώρα του. Αλλά για τον ποιητή, πιστεύω, υπάρχει μόνον ένας: ν' ανήκει σ' ολόκληρο το λαό του. Πάνω από τις διαιρέσεις και τις διχόνοιες, ο ποιητής να στέκει και ν' αγαπά όλον τον λαό του, ν' ανήκει, το ξαναλέω, σ' όλο τον λαό του. Δεν γίνεται αλλιώς. Η πατρίδα είναι μία. Ο καθένας στον τομέα του ας έρθει και ας κάνει κάτι, όπως αυτός το νομίζει καλύτερα.

Όμως ο πνευματικός άνθρωπος βλέπει το σύνολο. Θέλω να πιστεύω πως ίσως κι ο ξενητεμένος, το ίδιο. Για εμάς η Ελλάδα είναι αυτές οι στεριές οι καμένες στον ήλιο κι αυτά τα γαλάζια πέλαγα με τους αφρούς των κυμάτων. Είναι οι μελαχρινές ή καστανόξανθες κοπέλλες, είναι τ' άσπρα σπιτάκια τ' ασβεστωμένα και τα ταβερνάκια και τα τραγούδια τις νύχτες με το φεγγάρι πλάι στην ακροθαλασσιά ή κάτω από κάποιο πλατάνι.

Είναι οι πατεράδες μας κι οι παππούδες μας με το τουφέκι στο χέρι, αυτοί που λευτερώσανε την πατρίδα μας και πιο πίσω, πιο παλιά, όλοι μας οι πρόγονοι που κι αυτοί ένα μονάχα είχανε στο νου τους -όπως κι εμείς σήμερα: τον αγώνα για τη λευτεριά.

Είπε ένας Γάλλος ποιητής, ο Ρεμπώ, πως η πράξη για τον ποιητή είναι ο λόγος του. Κι είχε δίκηο. Αυτό έκανε ο Σολωμός, που για να γράψει το αθάνατο ποίημα του "'Ελεύθεροι Πολιορκημένοι", έσωσε και παράδωσε στη φυλετική μας μνήμη το Μεσολόγγι και τους αγώνες του. Αυτό έκαναν ο Παλαμάς, ο Σικελιανός, ο Σεφέρης. Στα φτωχά μου μέτρα το ίδιο πάσχισα να κάνω κι εγώ. Πάσχισα να κλείσω μέσα στην ψυχή μου, την ψυχή όλου του ελληνικού λαού. Να δω πόσο μοιάζανε όλοι οι αγώνες του, από την αρχαία εποχή ίσαμε σήμερα, για το δίκηo και για τη λευτεριά.

Κι αυτό θα κάνω όσα χρόνια μου δώσει ο Θεός να ζήσω. Αυτή είναι η πράξη μου. Και το γεγονός ότι έφτασαν να την αναγνωρίσουν οι ξένοι, είναι μια νίκη. Όχι δική μου νίκη. Δική σας. Γι' αυτό σας ευχαριστώ.

Κι αν μου το συγχωρείτε να σας δώσω μια γνώμη - ακούστε την: όσο καλά κι αν ζείτε σ' αυτή τη φιλόξενη, την ευγενική χώρα, όσο κι αν νιώθετε καλά και στεριώνετε, και κάνετε οικογένεια - μην ξεχνάτε την πατρίδα μας, και προ παντός, τη γλώσσα μας. Πρέπει να 'σαστε περήφανοι, να 'μαστε όλοι περήφανοι, εμείς και τα παιδιά μας για τη γλώσσα μας.

Είμαστε οι μόνοι σ' ολόκληρη την Ευρώπη που έχουμε το προνόμιο να λέμε τον ουρανό "ουρανό" και τη θάλασσα "θάλασσα" όπως την έλεγαν ο Όμηρος και ο Πλάτωνας πριν δυόμισι χιλιάδες χρόνια. Δεν είναι λίγο αυτό. Η γλώσσα δεν είναι μόνον ένα μέσον επικοινωνίας. Κουβαλάει την ψυχή του λαού μας κι όλη του την ιστορία και όλη του την ευγένεια. Χαίρομαι κι αυτή τη στιγμή που σας μιλάω σ' αυτή τη γλώσσα και σας χαιρετώ, σας αποχαιρετώ μάλλον, αφού η στιγμή έφτασε να φύγω.

Όμως ένα κομμάτι της ψυχής μου σας το αφήνω μαζί μ' ένα μεγάλο ευχαριστώ που με ακούσατε. Μακάρι να μπορούσε να σας μείνει, να το κρατήσετε, σαν ένα μικρό φυλαχτό από την πατρίδα».